पोखराका ट्याक्सी व्यवसायी तथा चालकहरू ले ‘राईड सेयरिङ’ को नाम सुन्न पनि चाहँदैनथे। विदेशी लगानीका एप्सहरूले आफ्नो रोजीरोटी खोस्ने र व्यवसाय विरोधी हुने बुझाईका कारण उनीहरूले गण्डकी सरकारले राईड सेयरिङलाई मान्यता दिने निर्णय गर्दा कडा आन्दोलन मा होमिएका थिए। नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघको आह्वानमा ५ दिने हड्ताल भएपछि सरकार पछि हट्नुपरेको थियो। त्यतिबेला उनीहरूलाई सिण्डिकेटधारी, लुटेर खाने र ठग भन्ने जस्ता आरोपसमेत खेप्नुपरेको थियो।
तर, समयसँगै पोखराका ट्याक्सी चालकहरूको अडानमा ठूलो ‘यू टर्न’ आएको छ। हिजो राईड सेयरिङको विरोध गर्ने ट्याक्सीहरू अब एप्सबाट चल्ने तयारीमा छन्। पोखराबाट नेपाली आईटी ईञ्जिनियरले स्वदेशी लगानीमा ‘मुभईन’ नामक एप्स निर्माण गरेर सञ्चालनमा ल्याएपछि यो परिवर्तन आएको हो।
‘मुभईन’ एक ट्याक्सी एप्स हो, जसमा मुभईन नेपाल, प्रमेश पराजुली र पोखरेली ट्याक्सी सेवा प्रालि लगायतको संयुक्त लगानी छ। यसका सञ्चालकहरूले इन्ड्राइभ (inDrive), पठाओलगायतका एप्सहरू विदेशीले सञ्चालन गरेको तर ‘मुभईन’ एप्स नेपाली आफैंले विकास गरेको दाबी गरेका छन।
‘मुभईन’ लाई अन्य राईड सेयरिङ एप्सभन्दा फरक परिभाषित गरिएको छ। ‘मुभईन’ नेपालका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत प्रमेश पराजुली ले यो राईड सेयरिङ नभई ‘ट्याक्सी एप्स’ भएको प्रष्ट पारेका छन्। “यो नितान्त सार्वजनिक सवारी साधन, त्यसमा पनि ट्याक्सी एप्स हो,” उनले भने, “त्यसैले यसमा ट्याक्सी मात्र जोडिएर सेवा दिन पाउँछन्। राईड सेयरिङको जस्तो निजी कार र मोटरसाइकल भने यसमा जोडिन पाउनेछैनन्।”
यस एप्सलाई पोखरेली ट्याक्सी सेवा प्रालिले अपनत्व लिएको छ। प्रालिका अध्यक्ष शोभाकान्त पौडेल का अनुसार हालसम्म एक हजारभन्दा बढी ट्याक्सी ‘मुभईन’ एप्समा आबद्ध भइसकेका छन्। “हिजो विदेशी एप्स भएकाले हामीले विरोध गरेका हौं,” उनले भने, “आज नेपाली एप्सको विकास भयो, यसलाई हामीले अपनत्व लिएर जोडिएका हौं।” उनले ट्याक्सी व्यवसायीहरूलाई प्रविधि विरोधी को रूपमा चित्रित गरिएकोमा आपत्ति जनाउँदै अब प्रविधिको प्रयोगमार्फत सेवा दिने बताए।
नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका ट्याक्सी वर्गीय संयोजक प्रकाशमणी तिवारी ले अब ‘हाउमच’ (सोधेर मोलमोलाई गर्ने) प्रथा सधैंका लागि अन्त्य हुने उद्घोष गरे। “सबैले कान खोलेर सुन्नुहोस्, अब एप्सबाटै सञ्चालन हुने भएपछि त्यो अन्त्य भएको छ,” उनले भने।
महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ऐनकुमार साई ले गण्डकीका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले विदेशी राईड सेयरिङलाई जबरजस्ती चलाउन खोज्दा आफूहरू आन्दोलनमा उत्रिएको स्मरण गरे। “विदेशी भएकाले त्यसबेला हामीले स्वीकारेनौं, आज स्वदेशी एप्स आएकाले हाँसीखुसी स्वीकारेका छौं। हामी अब एप्सबाटै सञ्चालन हुन्छौं,” उनले भने।
महासंघ गण्डकी प्रदेश संयोजक केदार पौडेल ले विदेशी एप्सले ‘ब्रह्मलुट’ मच्चाईरहँदा सरकार मुकदर्शक बनेको आरोप लगाए। उनले हिजो पनि नेपाली एप्सको माग गरेको र आज आएपछि त्यसलाई प्रयोग गरेर जाने बताए।
महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष पूण्यप्रसाद सिटौला (सरोज) ले पोखराको यो कदमले सार्वजनिक यातायातले प्रविधिलाई स्वीकारेको बलियो प्रमाण दिएको बताए। यद्यपि, एवन ग्रेटर नेपाल यातायात प्रालिका अध्यक्ष अर्जुन पौडेल ले लगानी सुरक्षा पहिलो शर्त भएकाले त्यसतर्फ ध्यान दिन आग्रह गरेका छन्।
